خوش آمدید

یورودینامیک یا تست نوار مثانه آزمایشی است که در آن شیوه نگهداری ادرار توسط مثانه و دفع آن از مثانه بررسی می شود.
نوار مثانه (تست یورودینامیک) چیست و چگونه انجام میشود
نوار مثانه یا تست یورودینامیک یک ارزیابی کامل از صحت عملکرد ذخیره ادرار و تخلیه ادرار توسط مثانه است .در این تست همچنین عملکرد اسفنکتر ادراری و مجرای ادراری و هماهنگی آنها با مثانه بررسی میشود.در این مقاله در باره آن دسته از علایم ادراری و بیماریهایی که نیاز به انجام نیاز مثانه دارند و شیوه انجام کار توضیح داده میشود.
سیستم ادراری تحتانی شامل چه قسمت هایی است و چگونه کار میکند؟
سیستم ادراری تحتانی شامل مثانه و مجرای ادراری است .مثانه در لگن قرار گرفته و به ارگانهای مجاور ، عضلات و استخوان لگن اتصال داشته که باعث نگه داشته شدن این عضو در لگن میشود .مجرای ادراری لوله ای عضلانی است که به گردن مثانه متصل بوده و ادرار را به خارج بدن منتقل میکند. 

اسفنکتر ادراری شامل الیاف عضلانی حلقوی هستند که از محل اتصال مثانه به مجرای ادراری شروع شده و در طول مجرای ادراری تا حدود قسمت میانی مجرا کشیده میشوند. عملکرد اسفنکتر داخلی در هماهنگی با عضلات دیواره مثانه بسیار مهم است به نحوی که وقتی مثانه در حال پر شدن با ادرار است باید عضله دیواره مثانه در حالت شل و ریلکس باشد ولی اسفنکتر در حالت انقباض و بسته قرار داشته باشد تا هیچ ادراری به بیرون نشت نکند.

مثانه میتواند حدود 400 تا 500 میلی لیتر ادرار را حدود 2 تا 5 ساعت در خود نگه دارد. وقتی مثانه بیشتر پر میشود و به حداکثر گنجایش خود نزدیک میشود با سیگنالهای مغزی انقباض عضله مثانه شروع شده و همزمان درنتیجه سیگنالهای مغزی هماهنگ اسفنکتر خارجی شل میشود تا ادرار خارج شود.

در واقع درعمده زمان یک سیکل ادراری، دستگاه ادراری تحتانی درحال ذخیره کردن ادراراست ودرکمتر از یک درصد درمرحله تخلیه ادرار است. درمرحله ذخیره کردن ادرار یا پر شدن در صورت استحکام اسفنکتر ادراری ، نباید نشت ادرار حین سرفه و عطسه یا افزایش فشار شکمی رخ دهد . همچنین در این مرحله فشار داخل مثانه باید ثابت بوده و انقباضات غیر ارادی در عضله مثانه نباید رخ دهد. 

از طرفی در مرحله تخلیه باید قدرت عضلانی کافی در جدار مثانه جهت راندن ادرار به بیرون وجود داشته و اسفنکتر ادراری کاملا شل شده و انسدادی در مسیر خروجی ادرار وجود نداشته باشد .
در صورتیکه عوامل فوق به خوبی نقش خود را ایفا کنند یک سیکل ادراری کامل ( شامل پر شدن و تخلیه شدن ) بدون مشکل به انجام میرسد. در واقع نقش اصلی نوار مثانه ، ارزیابی کامل مراحل فوق و تشخیص دقیق مشکل پیش آمده در عملکرد پرشدن و تخلیه مثانه است.
مشکلات مثانه
در چه مواردی انجام نوار مثانه لازم است ؟
موارد اصلی نیاز به انجام نوار مثانه عبارتند از :
مثانه نوروژنیک ( متعاقب آسیب به مراکز کنترل ادراری درمغزیا نخاع )
مانند سکته مغزی ،تومور مغزی ،ضایعه نخاعی ، قطع نخاع ، بیماری ام اس ، فلج مغزی ...
بی اختیاری ادراری حین سرفه و عطسه و زور زدن به ویژه در زنان ، تکرر ادرار شدید ، ادرار کردن دردناک ، احساس فوریت شدید برای ادرار کردن ، تاخیر در شروع ادرار ، احساس تخلیه ناکامل ادرارو عفونت های ادراری مکرردرزنان.
در موارد فوق معمولا در صورتیکه علایم ادراری بیمار مداوم و آزار دهنده باشد و به درمان داروی پاسخ مناسب داده نشود ، بیمار جهت انجام نوار مثانه یا تست یورودینامیک ارجاع داده میشود.
برای انجام نوار مثانه بیمار باید چه آمادگی هایی داشته باشد ؟
جهت آمادگی تست چند روز قبل از انجام نوار مثانه باید آزمایش ادرار انجام شده باشد تا از عدم وجود عفونت اطمینان حاصل شود)اگر بیمار سوند مداوم دارد باید از24 ساعت قبل آنتی بیوتیک مصرف شود) .

در افرادی که یبوست مزمن دارند توصیه میشود قبل از انجام نوار مثانه به کمک دارو دفع مدفوع انجام شده باشد تا فشار ناشی از پری روده در انجام تست اختلال ایجاد نکند.

 امعمولا یک ساعت قبل از انجام تست یک عدد قرص سیپروفلوکساسین و یک عدد دیگر 12 ساعت پس از انجام تست جهت پیشگیری از عفونت ادراری مصرف میشود.جهت به حداقل رساندن احساس درد میتوان از ژل لیدوکایین موضعی استفاده کرد.

نوار مثانه یا تست یورودینامیک چگونه انجام میشود؟
درمرحله اول نوار مثانه ، معمولا اوروفلومتری انجام میشود .ابتدا از بیمار خواسته میشود تا مایعات فراوان بنوشد تا احساس واضح پری مثانه داشته باشد.سپس از وی خواسته میشود در دستگاه مخصوص ادرار کند در این مرحله جریان یا همان فلوی ادرار بررسی میشود .در مرحله بعد با سوند بسیار باریک باقیمانده ادرار موجود در مثانه تخلیه و اندازه گیری میشود.

 سپس مرحله سیستومتری انجام میشود در این مرحله با سوند بسیار باریک مثانه با یک سرم نرمال سالین گرم تدریجا پر میشود و از بیمار راجع به حس مثانه سوال میشود . همزمان فشار مثانه و ظرفیت مثانه و انقباضات غیر عادی در مثانه ثبت میشود. در حین پر کردن مثانه از بیمار درخواست میشود سرفه کند یا زور بزند و اگر در این زمان ریزش ادرار وجود داشته باشد ، ثبت میشود.

 پس از آن که حس پر شدن ادرار درمثانه بیمار به حداکثر رسید ، اجازه ادرار کردن در دستگاه مخصوص به بیمارداده میشود ودر این مرحله همزمان جریان ادرار و فشار مثانه چک میشود که به این مرحله "بررسی جریان ادرار و فشار"  گفته میشود.

منبع : نمناک